Εμφανιζόμενη ανάρτηση

ΦΟΡΗΤΗ ΜΑΘΗΣΗ στη Β'ΘΜΙΑ ΕΚΠ/ΣΗ: Η αρχή

Η φορητή μάθηση, ή μάθηση μέσω προσωπικών ηλεκτρονικών συσκευών (m-learning), εξαπλώνεται με μάλλον αργούς ρυθμούς διεθνώς, συγ...

Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017

1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημολογίας. Project: New Light with Old Ideas. Από το «νυν» του Αριστοτέλη στη Θεωρία της Σχετικότητας του Einstein και στον χρονότοπο του Bakhtin




Στις 29-12-2017 εκδόθηκαν τα πρακτικά του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Επιστημολογίας, που είχε διεξαχθεί στο χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας, "Βασίλης Βασιλικός". Σε αυτό το συνέδριο είχε παρουσιαστεί η εισήγηση με θέμα:

"Project: New Light with Old Ideas. Από το «νυν» του Αριστοτέλη στη Θεωρία της Σχετικότητας του Einstein και στον χρονότοπο του Bakhtin"

Η εργασία καταγράφει το  διεθνές project "New Light with old ideas", το οποίο λίγους μήνες αργότερα έλαβε την 4η θέση στο σημαντικότερο επιστημονικό διαγωνισμό για τον λατινόφωνο κόσμο, "Ciencia en accion XVI".  


Το project "New Light with Old Ideas", διοργανώθηκε στο πλαίσιο της ανακήρυξης του 2015 ως "Διεθνούς Έτους Φωτός" από την UNESCO και  αναφέρεται στην ιστορική εξέλιξη της θεωρίας της Σχετικότητας. Η συμμετοχή του 3ου Γυμνασίου Καβάλας αφορούσε στη συνεισφορά των ιδεών του Αριστοτέλη, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης των Ισπανών διοργανωτών. Ωστόσο, η δράση μας εμπλουτίστηκε και έγινε διαθεματική, περιλαμβάνοντας την έννοια του χρονότοπου του Bakhtin, που αναφέρεται στη λογοτεχνία.
  
Η πλήρης εισήγηση, είναι πλέον αναρτημένη και δημοσίως προσβάσιμη στη διεύθυνση:

Η παρουσίαση της εισήγησης (powerpoint - pdf) είναι προσβάσιμη στη διεύθυνση:
https://www.slideshare.net/ManolisKousloglou/einstein-bakchtin-85302825

Μανόλης Κουσλόγλου

Υ.Γ. Επιλέχθηκε η συγκεκριμένη φωτογραφία, με την οποία είχε κλείσει και η αντίστοιχη παρουσίαση στο συνέδριο: Απεικονίζονται μαθητές της Γ' Γυμνασίου του 3ου Γυμνασίου Καβάλας, την ώρα που μαθαίνουν φυσική...

Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου 2017

Εκπαιδευτικές τάσεις του 2018. Σχόλια και προβληματισμοί.


Με την τεχνολογικές εξελίξεις να καλπάζουν, το 2018 προβλέπεται να είναι μια από τις πιο συναρπαστικές χρονιές στον τομέα της εκπαίδευσης. Ο βασικός λόγος είναι το ότι πολλές από τις αναδυόμενες τεχνολογίες που μπολιάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία και την εμπλουτίζουν με αναμφισβήτητο τρόπο, είναι αμφιλεγόμενες και προκαλούν συζητήσεις και προβληματισμούς.

Ας δούμε όμως τις διεθνείς τάσεις του 2018 και ας τις μελετήσουμε με την οπτική της ελληνικής εκπαιδευτικής πραγματικότητας:

1. Mobile Learning 
Πρόκειται για την πιο ισχυρή τάση στον εκπαιδευτικό χώρο, καθώς αφενός το σύνολο των εφήβων παγκοσμίως είναι πλήρως εξοικειωμένο με τη χρήση των κινητών και αφετέρου η τεχνολογία αυτή βοηθάει μαθητές και σπουδαστές να επιδιώξουν τους ακαδημαϊκούς τους στόχους, πέρα από γεωγραφικά ή κοινωνικοοικονομικά όρια. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, η χρήση των κινητών ενοχοποιείται για ψηφιακή εξάρτηση, αλλά και για πιθανή επιβάρυνση της υγείας των χρηστών λόγω ακτινοβολιών.
Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι το γεγονός ότι πολλές χώρες νομοθετούν διαμετρικά αντίθετες διατάξεις μεταξύ τους, σχετικά με την ένταξη ή μη των φορητών ψηφιακών συσκευών στη διδακτική διαδικασία. Όσον αφορά στην Ελλάδα, το γερασμένο εκπαιδευτικό προσωπικό, χωρίς καμία επίσημη επιμόρφωση αφού η τεχνολογία είναι παράνομη, είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει τη νέα πραγματικότητα. Οι "ψηφιακοί μετανάστες" εκπαιδευτικοί αδυνατούν τόσο να εντοπίσουν παραβατικές συμπεριφορές των "ψηφιακά ιθαγενών" και έμπειρων στις νέες τεχνολογίες μαθητών, όσο και να εντάξουν  τη νέα αυτή τεχνολογία στη μαθησιακή διαδικασία.  
Η μόνη χώρα που φαίνεται να αντιμετωπίζει πολύ απλά το θέμα είναι οι Η.Π.Α. που ακολουθεί ένα πολύ απλό διάγραμμα ροής: Mobile Learning -> Είναι απαραίτητο στην αγορά εργασίας; -> Ναι -> Υιοθετείται από το εκπαιδευτικό σύστημα.

2. Τεχνολογία Cloud
Η εποχή όπου μας απασχολούσε η χωρητικότητα του σκληρού μας δίσκου έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Οι μαθητές μπορούν να αποθηκεύουν και να διαμοιράζουν υλικό στο cloud, κάπου αλλού δηλαδή εκτός του υπολογιστή τους. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν επίσης να διαμοιράζουν εκπαιδευτικό υλικό, να το αρχειοθετούν με τον τρόπο που επιθυμούν, αλλά και να το μελετούν και να το επεξεργάζονται.
Ωστόσο, η ευκολία με την οποία στη χώρα μας τόσο οι έφηβοι όσο και οι ενήλικες διαμοιράζουν, κοινοποιούν και δημοσιοποιούν υλικό δείχνει πλήρη άγνοια κινδύνoυ, όσον αφορά σε θέματα προσωπικών δεδομένων. Η κατάσταση θυμίζει εικόνες από ένα ντοκιμαντέρ του National Geographic, όπου ένα νεαρό πιθηκάκι παίζει αμέριμνο με έναν ακίνητο πύθωνα, μόνο για λίγα λεπτά, ώσπου τελικά ο πύθωνας τελικά το σφιχταγκαλίαζει και το καταβροχθίζει.

3. Μachine Learning και Τεχνητή Νοημοσύνη
Οι τεχνολογίες αυτές μπορούν να υποστηρίξουν εξαιρετικά αποτελεσματικά τη διαφοροποιημένη μάθηση, με τον ίδιο περίπου τρόπο που η ενσωμάτωσή τους στις μηχανές αναζήτησης τις επιτρέπουν να ανιχνεύουν τα ενδιαφέροντα των χρηστών τους και να τους επιστρέφουν τα πιο ταιριαστά στην αναζήτησή τους αποτελέσματα. Κάθε μαθητής ή σπουδαστής έχει μια διαφορετική ταχύτητα εκμάθησης, ένα προσωπικό στυλ μάθησης, αλλά και τα δικά του ενδιαφέροντα και προβληματισμούς. Οι εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν να στηρίξουν τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς, ώστε να σκιαγραφήσουν ένα εξατομικευμένο μονοπάτι μάθησης για κάθε μαθητή ή σπουδαστή, βασισμένο στην προσωπική του πρόοδο. Η διαδικασία αυτή έρχεται σε αντιδιαστολή με το κλασικό μοντέλο διδασκαλίας του ίδιου περιεχομένου σε όλους τους μαθητές της τάξης ταυτόχρονα.
Στην Ελλάδα, οι εφαρμογές αυτών των τεχνολογιών είναι εντελώς άγνωστες, αν και έχουν ξεκινήσει κάποιες σημαντικές αλλά ελάχιστες πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή. Αν και το πεδίο είναι δυναμικό και πολλά υποσχόμενο, υπάρχει ο φόβος της πλήρους οικειοποίησής του από μεγάλους οργανισμούς που διαθέτουν την σχετική τεχνογνωσία και μπορούν να παράγουν προϊόντα που είναι πολύ ποιοτικότερα από τα αντίστοιχα που μπορούν αν παράγουν ιδιώτες εκπαιδευτικοί.

4. Big Data
Ας σκεφτούμε πόσο απλή είναι η αξιολόγηση ενός μαθητή Γ' Λυκείου στις Πανελλαδικές εξετάσεις: Τα συνολικά του μόρια προκύπτουν αποκλειστικά από τους βαθμούς των γραπτών του. Η αντίστοιχη διαδικασία για την αξιολόγηση των μαθητών Γυμνασίου ή Λυκείου είναι οπωσδήποτε πιο περίπλοκη, αλλά... όσο υπάρχουν διαγωνίσματα και τεστ, η διαδικασία της αξιολόγησης παραμένει σχετικά εύκολη για τους εκπαιδευτικούς. Ας φανταστούμε τώρα πόσο απαιτητική θα ήταν μια συστηματική, περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών αυτών: Για κάτι τέτοιο, απαιτούνται πολλά δεδομένα, συστηματικά καταχωρημένα, με διαφορετικούς συντελεστές βαρύτητας το καθένα από αυτά. Ο όγκος της πληροφορίας και η επεξεργασία της, μας δίνουν τα... Big data. 
Τα Big data επιτρέπουν τους εκπαιδευτικούς να αναλύουν μεγάλα σύνολα δεδομένων και να ανακαλύπτουν πρότυπα συμπεριφορών και τάσεις, με βάση τα οποία μπορούν να προσαρμόζουν την εκπαιδευτική διαδικασία στις ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά.
Ωστόσο, η διαδικασία είναι πολυσύνθετη, απαιτεί χρόνο και μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά τους εκπαιδευτικούς. Ο προβληματισμός επικεντρώνεται στο αν θα ήταν ίσως προτιμότερο οι εκπαιδευτικοί να αφιερώνουν το χρόνο αυτό στα διδακτικά τους καθήκοντα και στην προετοιμασία τους.

5. Παιχνιδοποίηση
Δεν πρόκειται για κάτι νέο, αν σκεφτεί κανείς ότι είναι κοινώς αποδεκτά εδώ και αιώνες τα προτερήματα του παιχνιδιού στον τομέα της μάθησης. Ωστόσο, τώρα αναφερόμαστε σε ψηφιακά παιχνίδια, εικονικούς κόσμους και "επαυξημένες" πραγματικότητες. Για ακόμη μια φορά το πρόβλημα είναι ένα: Ποιοι μπορούν να σχεδιάζουν και να αποφασίζουν το περιεχόμενο ενός πραγματικά ελκυστικού για τους ψηφιακά έμπειρους και απαιτητικούς μαθητές; Μπορεί ένας δάσκαλος να σχεδιάσει, να αναλύσει και τελικά να υλοποιήσει ένα ψηφιακό παιχνίδι που να απευθύνεται αποκλειστικά στους μαθητές τους και στις ιδιαιτερότητές τους; Ή μήπως τελικά θα αρκεστεί αυτός ο δάσκαλος σε μια ξενόγλωσση εφαρμογή, κατασκευασμένη από κάποιον μεγάλο εκπαιδευτικό οργανισμό ή μια εταιρία;

Μπορούν να αντεπεξέλθουν οι εκπαιδευτικοί;
Η πιθανή αντίδραση ενός μέσου Έλληνα εκπαιδευτικού που θα διαβάσει τις παραπάνω αναφορές στις νέες τάσεις της εκπαίδευσης, θα είναι να αναρωτηθεί αν μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις τους. Η απάντηση είναι δυστυχώς αρνητική για δύο λόγους:
Α. Η επιμόρφωση και η ειλικρινής, πρακτική στήριξη από μέρους της πολιτείας προς τους εκπαιδευτικούς σχετικά με την ένταξη των νέων τάσεων στη διδακτική διαδικασία είναι απολύτως ανύπαρκτες.
Β. Ελάχιστοι εκπαιδευτικοί, κυρίως θετικού προσανατολισμού, έχουν τη δυνατότητα να αναπτύσσουν κώδικα ή να κατασκευάζουν τις δικές τους εφαρμογές και ψηφιακά παιχνίδια. Ακόμη κι αν καταφέρουν κάτι τέτοιο, το αποτέλεσμα γενικά θα είναι πολύ κατώτερο ποιοτικά σε σχέση με αντίστοιχες εφαρμογές που παράγονται από μεγάλους οργανισμούς.

Μία κάποια λύση
Η μόνη εφικτή λύση για όσους εκπαιδευτικούς δεν θέλουν να βρεθούν στο περιθώριο των εξελίξεων είναι μία: η αυτοεπιμόρφωσή τους μέσω της συμμετοχής τους σε σχετικά συνέδρια και ημερίδες. Ακόμη πιο αποτελεσματική φαίνεται να είναι η ενεργή ανάμιξή τους σε σχετικές δράσεις συνεργασίας με εκπαιδευτικούς διαφορετικών ειδικοτήτων και μαθητές διαφορετικών τύπων σχολικών μονάδων. Θα ήταν εξαιρετικά αποτελεσματική, για παράδειγμα, η συνεργασία ενός φιλολόγου και του τμήματός του σε κάποιο γυμνάσιο, με ένα αντίστοιχο τμήμα πληροφορικής ενός ΕΠΑΛ για την ανάπτυξη μιας εφαρμογής Mobile Learning για τη διδασκαλία ενός φιλολογικού μαθήματος.

Μανόλης Κουσλόγλου 



Τρίτη 26 Δεκεμβρίου 2017

Η φυσική της αστραπής (German version)

 
Λίγο πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων, με αφορμή τη διδασκαλία του ηλεκτρισμού, αφιέρωσα μία ώρα για να συζητήσω με τους μαθητές μου τη φυσική εξήγηση των κεραυνών και αστραπών. Η ερμηνεία δεν είναι και τόσο απλή, όσο κι αν φαίνεται παράξενο.

Τώρα που έφτασαν πια οι διακοπές και χαλαρώνουμε, είναι ευκαιρία να δώσω και τη Γερμανική έκδοση της φυσικής της αστραπής, διηγούμενος μια αληθινή ιστορία.

Όταν πρωτοπήγα στη Γερμανία, πριν από περίπου 9 χρόνια, μου έκανε εντύπωση το γεγονός ότι έβλεπα πολύ συχνά αστραπές στον ουρανό, μέσα από το παρμπρίζ του αυτοκινήτου μου, την ώρα που οδηγούσα. Μάλιστα, κάτι εντελώς ανεξήγητο συνέβαινε: Σχεδόν πάντα άστραφτε όταν περνούσα κάτω από μία γέφυρα, έξω από το Zuffenhausen, προάστιο της Στουτγάρδης.

Αδυνατώντας να ερμηνεύσω το φαινόμενο, τηλεφώνησα μια μέρα σε έναν πολύ καλό φίλο, που ζει χρόνια στη Γερμανία, να το συζητήσουμε.

"Τρέχεις;", με ρώτησε αυτός αμέσως. 
"Ε, τρέχω λίγο". Του απάντησα. 
"Οδήγα πιο αργά και θα σταματήσουν οι... αστραπές. Δεν είναι αστραπές ρε! Φλας από "φωτογράφους" της τροχαίας είναι!"

Κι έτσι εξηγήθηκε το... φυσικό φαινόμενο. 

Μανόλης Κουσλόγλου

Υ.Γ. Η αλήθεια είναι ότι είχα παρατηρήσει, πως η συχνότητα εμφάνισης των αστραπών ήταν ανάλογη της ταχύτητας του αυτοκινήτου...


Σάββατο 23 Δεκεμβρίου 2017

Η ανακοίνωση ενός βιωματικού εργαστηρίου και... το υστερόγραφο από τα Lidl


     Πριν από λίγες μέρες έγινε η επίσημη ανακοίνωση της διεξαγωγής ενός βιωματικού εργαστηρίου mobile learning (https://5syn-thess2018.ekped.gr/ergasies/viomatika-ergastiria/mobile-learning/), στο πλαίσιο του 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου κεντρικής Μακεδονίας για τις ΤΠΕ.
  
     Η απόφαση είχε παρθεί πριν από έναν ολόκληρο χρόνο, την ημέρα που δημιουργήθηκε αυτό το Blog. Ο λόγος ήταν η διαπίστωση ότι τα κινητά έχουν αποκτήσει πλέον κυρίαρχη θέση στην καθημερινή ζωή, αλλά την ίδια στιγμή απουσιάζουν πλήρως από την εκπαίδευση ή καλύτερα, οι μαθητές χρησιμοποιούν τα κινητά τους στο σχολείο (κυρίως στο Λύκειο) για οποιοδήποτε άλλο σκοπό εκτός από εκπαιδευτικό.
 
     Μια ακόμη πολύ σημαντική διαπίστωση που είχε γίνει ήδη από τότε, ήταν το γεγονός ότι η εξέλιξη των εφαρμογών και χρήσεων των κινητών ήταν ραγδαία. Αυτό σήμαινε ότι οποιοσδήποτε σχεδιασμός για το περιεχόμενο ενός τέτοιου εργαστηρίου ήταν απολύτως αδύνατος, εφόσον βέβαια ο διοργανωτής επιθυμούσε να προσφέρει ένα πλήρως επικαιροποημένο και συνεπώς χρήσιμο εργαστήριο στους εκπαιδευτικούς. Γι' αυτό το λόγο πάρθηκε ακόμη μία απόφαση: Η επιμόρφωση των συναδέλφων θα πρέπει να εστιάζει κυρίως στην ένταξη των ψηφιακών φορητών συσκευών στη διδακτική διαδικασία και όχι στις δυνατότητές τους, οι οποίες αλλάζουν μέρα με την ημέρα.. Να εστιάζει δηλαδή στις σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις που μπορούν να γίνουν εφικτές χάρη σε αυτούς τους υπολογιστές τσέπης. Γι' αυτό και κάπου στην ανακοίνωση του βιωματικού εργαστηρίου αναφέρεται ότι:

"Τα κινητά είναι μόνο η αφορμή:

Οι εφαρμογές που θα χρησιμοποιηθούν και τα αντίστοιχα σενάρια που θα εφαρμοσθούν είναι με τέτοιο τρόπο επιλεγμένα, ώστε οι εκπαιδευτικοί να εφαρμόσουν στην πράξη σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις:

  • Διαφοροποιημένη διδασκαλία
  • Ομαδοσυνεργατική μάθηση
  • Μικτή μάθηση
  • Microlearning
  • Flipped classroom
  • Gamification"
     Οι παραπάνω αποφάσεις επιβεβαιώνονται συνεχώς. Καταρχήν, οι αισθητήρες των κινητών εμπλουτίζονται συνεχώς, τα γκάτζετς πληθαίνουν, ενώ τα λογισμικά που εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες των κινητών έχουν φτάσει τα πολλά εκατομμύρια. Πολλές  ηλεκτρικές συσκευές μπορούν πλέον να μετατρέπονται σε αισθητήρες, αρκεί να διαθέτουν τη δυνατότητα για σύνδεση μέσω bluetooth ή WiFi και να υπάρχει μια σχετική εφαρμογή για android ή iOS, ώστε να καθιστά εφικτή τη σύνδεσή τους με ένα κινητό τηλέφωνο. Τέλος, όλα τα εικονικά εργαστήρια σχεδιάζονται ώστε να τρέχουν σε κάθε είδους Η/Υ, συμπεριλαμβανομένων των tablets και κινητών, κάτι που δεν συνέβαινε πριν από λίγους μήνες.
     
    Μόλις δύο μέρες μετά την επίσημη ανακοίνωση του βιωματικού εργαστηρίου ήρθε μία ακόμη, ιδιαίτερα εκκωφαντική, επιβεβαίωση, μέσω του διαφημιστικού φυλλαδίου του Lidl: Από τις 28/12, αρχίζει η διάθεση προς πώληση, κοινών ιατρικών συσκευών (θερμόμετρα, ζυγαριές, βηματομέτρες, πιεσόμετρα και παλμικά οξύμετρα), που συνδέονται μέσω bluetooth με κινητά, όπου καταγράφονται οι μετρήσεις με τη βοήθεια μιας δωρεάν εφαρμογής από το Google play ή το App store. Η ιδιαίτερη αναφορά στη συγκεκριμένη διαφήμιση δεν γίνεται φυσικά για διαφήμιση των προϊόντων, των οποίων η αξιοπιστία δεν μπορεί να κριθεί, αλλά γιατί αφορά σε μια πολυεθνική αλυσίδα σουπερμάρκετ ευρείας και λαϊκής κατανάλωσης. 
 
     Μέχρι την ημέρα της διεξαγωγής του εργαστηρίου, δεν θα είναι καθόλου απίθανο να εμφανιστούν νέες διαφημίσεις, για παιδιά αυτήν τη φορά, για τη προώθηση παιχνιδιών-αισθητήρων που συνδέονται με κινητά.  Την ημέρα που θα συμβεί αυτό, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα θα έχει εκχωρήσει ακόμη ένα κομμάτι του δικαιώματος της επιμόρφωσης των μαθητών, αυτήν τη φορά προς στα σουπερμάρκετ.
Μανόλης Κουσλόγλου

Υ.Γ: Υπόψη ότι το θερμόμετρο που διαφημίζεται δεν μετράει μόνο τον πυρετό, αλλά και θερμοκρασίες αντικειμένων και υγρών.

Τρίτη 19 Δεκεμβρίου 2017

«Δείξε μου το κινητό σου, να σου πω τι φυσικός είσαι» – Βιωματικό Εργαστήριο Mobile Learning


Στο πλαίσιο του 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Κεντρικής Μακεδονίας "Αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη", διοργανώνεται βιωματικό εργαστήριο mobile learning με τίτλο:


Το βιωματικό εργαστήριο φιλοδοξεί:
  • Να αποδείξει την μεγάλη ευκολία χρήσης των φορητών συσκευών από τους εκπαιδευτικούς
  • Να προβάλει τις τεράστιες δυνατότητες των συσκευών αυτών
  • Να δώσει το έναυσμα στους εκπαιδευτικούς να τολμήσουν την ένταξή τους στη διδακτική διαδικασία
  • Να δώσει την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να ανταλλάξουν εμπειρίες από την μέχρι σήμερα εφαρμογή του Mobile Learning στην τάξη
Τα κινητά είναι μόνο η αφορμή:
Οι εφαρμογές που θα χρησιμοποιηθούν και τα αντίστοιχα σενάρια που θα εφαρμοσθούν είναι με τέτοιο τρόπο επιλεγμένα, ώστε οι εκπαιδευτικοί να εφαρμόσουν στην πράξη σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις:
  • Διαφοροποιημένη διδασκαλία
  • Ομαδοσυνεργατική μάθηση
  • Μικτή μάθηση
  • Microlearning
  • Flipped classroom
  • Gamification
 Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση: https://5syn-thess2018.ekped.gr/ergasies/viomatika-ergastiria/mobile-learning/

Μανόλης Κουσλόγλου