Συνοπτική, ενδεικτική δομή Σχεδίου Δράσης Αυτοαξιολόγησης Σχολικής Μονάδας (tips)

Στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης εκπαιδευτικών μονάδων, πολλοί συνάδελφοι έχουν ξεκινήσει τις διαδικασίες διαμόρφωσης των σχεδίων δράσης σε διάφορους άξονες και δείκτες. Αν και οι διαδικασίες (αυτο)αξιολόγησης συναντούν εδώ και σαράντα χρόνια αντιδράσεις, πολλές φορές δικαιολογημένες, εδώ γίνεται μια πρώτη απόπειρα υποστήριξης αυτών των συναδέλφων, άσχετα με το αν υπάρχει συμφωνία επί της αποτελεσματικότητας τέτοιων διαδικασιών. Άλλωστε, όπως λέει και ο λαός: πρώτα βγαίναι η ψυχή και μετά το χούι.

Να σημειωθεί ότι, μιας και πρόκειται για μια πρώτη απόπειρα, είναι καλοδεχούμενα τα σχόλια και οι διορθώσεις, που όταν κρίνεται χρήσιμο, θα εντάσσονται στο αρχικό κείμενο, που θα επικαιροποιείται συνεχώς.

Μια προτεινόμενη δομής ενός σχεδίου δράσης, θα μπορούσε να περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες:

• ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Το περιεχόμενο θα το επιμεληθεί η διεύθυνση του σχολείου

 

• ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ

Π.χ. «Συμμετοχή των γονέων στη σχολική ζωή». Ο τίτλος είναι απαραίτητος, γιατί θα καταχωρηθεί στη ψηφιακή πλατφόρμα του ΙΕΠ.

Θα ήταν σκόπιμο να μην επιλέξουμε τον τίτλο από την αρχή, αλλά να τον διαμορφώσουμε και να καταλήξουμε σε αυτόν, ανάλογα με τις δράσεις που έχουμε σκοπό να κάνουμε. Αλλιώς, υπάρχει κίνδυνος να εγκλωβισμού και δυσκολίας ανάπτυξης του σχέδιου δράσης.   

 

• ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Καλό θα ήταν η ενότητα αυτή να ξεκινήσει με κάποιους ορισμού σε περίπτωση που κάποιες έννοιες δεν είναι ευρέως γνωστοί (π.χ. «συμπερίληψη», «ευάλωτες κοινωνικά ομάδες», «σχολικό συμβούλιο» κλπ). Στη συνέχεια, αναφέρουμε τους λόγους που επιλέγουμε τον συγκεκριμένο άξονα και δείκτη. Δεν είναι απαραίτητο να πρόκειται για κάποιο σοβαρό πρόβλημα του σχολείου, αλλά απλά ένα ζήτημα που μπορεί να βελτιωθεί ή να διατηρήσει το υψηλό επίπεδο λειτουργίας του. Αν το αναφέρουμε ως σοβαρό πρόβλημα, τότε κατά την αποτίμηση της προηγούμενης χρονιάς, θα πρέπει να έχει αξιολογηθεί το σχολείο με πολύ χαμηλό βαθμό στον αντίστοιχο άξονα…  

 

• ΣΚΟΠΟΣ – ΣΤΟΧΟΙ ΣΧΕΔΙΟΥ

Ο σκοπός μπορεί να είναι απλός και γενικός. Για παράδειγμα «η βελτίωση του δημοκρατικού τρόπου διοίκησης του σχολείου». Ωστόσο, οι επιμέρους στόχοι, θα πρέπει να είναι απολύτως συγκεκριμένοι, ώστε αφενός να είναι δυνατός ο σχεδιασμός συγκεκριμένων δράσεων και αφετέρου τελικά να αποτιμηθούν ως προς τον βαθμό επίτευξής τους. Για παράδειγμα: Α) Μείωση στο μισό, της διαρροής των μαθητών Β) Διπλασιασμός των επιμορφωτικών δράσεων σχετικά με… κλπ. Βέβαια, υπάρχουν περιθώρια γενίκευσης κάποιων στόχων, στον βαθμό που οι εμπλεκόμενοι συνάδελφοι νιώθουν ανασφάλεια σχετικά με την επίτευξή τους. Πάντως, ένα σχέδιο δράσης, δεν αξιολογείται μόνο από το αν είναι επιτυχές, γι’ αυτό και κάθε χρόνο επαναλαμβάνεται με βάση την ανατροφοδότηση από το αντίστοιχο της προηγούμενης χρονιάς.

 

• ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

Στον καθορισμό των κριτηρίων επιτυχίας θα βοηθήσει σημαντικά ο συγκεκριμένος καθορισμός των στόχων. Όσο πιο συγκεκριμένοι είναι αυτοί, τόσο πιο εύκολα είναι και τα κριτήρια επιτυχίας. Για παράδειγμα, ο στόχος για μείωση στο μισό της σχολικής διαρροής, κάνει προφανές το κριτήριο επιτυχίας του.

Ωστόσο, εδώ ελλοχεύει ο κίνδυνος της διχοτομικής επιλογής (ΝΑΙ/ΟΧΙ) που δεν βοηθά τη διαδικασία και σίγουρα θα προκαλεί ανασφάλεια στους συναδέλφους. Για τον λόγο αυτό, θα ήταν χρήσιμη η χρήση μιας πιο ευρείς κλίμακας (π.χ. Likert), ώστε τα κριτήρια επιτυχίας να προσφέρουν περισσότερα περιθώρια αξιολόγησης της διαδικασίας.      

 

• ΜΕΘΟΔΟΣ

Εδώ μπορούμε να αναφέρουμε αναλυτικά και συγκεκριμένα τις δράσεις στις οποίες προγραμματίζουμε να προχωρήσουμε. Για παράδειγμα, «διοργάνωση διαδικτυακής ημερίδας ενημέρωσης γονέων», «δημιουργία νέας ενότητας σχετικά με … στην ιστοσελίδα του σχολείου» κλπ. Καλό θα ήταν οι δράσεις να αναλυθούν με περισσότερες λεπτομέρειες. Άλλωστε, οι δράσεις αποτελούν τον βασικό πυρήνα, την καρδιά ενός σχεδίου δράσης   

 

• ΜΕΣΑ – ΠΟΡΟΙ ΠΟΥ ΘΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΟΥΝ

Αναφέρουμε τους ανθρώπινους πόρους (συνάδελφοι, γονείς, μαθητές κ.α.) που θα αξιοποιηθούν στις δράσεις, όπως και τυχόν υλικοτεχνική υποδομή (υπολογιστές, προβολικό, αίθουσες κλπ), οικονομικοί πόροι, εργαλεία, χρόνος που αφιερώνεται.

 

• ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Μπορούμε να χωρίσουμε τις δράσεις σε δύο τετράμηνα, για παράδειγμα, δημιουργώντας έναν πίνακα με τρεις στήλες, όπως ο ακόλουθος:

 

Όνομα δράσης	Α’ τετράμηνο	Β’ τετράμηνο
Δράση 1	X
Δράση 2	X
Δράση 3	X	X

Βέβαια, θα ήταν ακόμη πιο χρήσιμο, για πολλούς λόγους, ο πίνακας να είναι πιο σύνθετος και να περιλαμβάνει περισσότερες λεπτομέρειες. Ενδεικτικά:

 

Όνομα δράσης	Στόχος	Μέθοδος	Α’ τετράμηνο	Β’ τετράμηνο

 

• ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Είναι απαραίτητο να καταγραφούν οι διαδικασίες που θα ακολουθούν τα μέλη της ομάδας έργου, ώστε να παρακολουθούν την πορεία τους σχεδίου δράσης. Κάποιες τέτοιες διαδικασίες θα μπορούσαν να είναι για παράδειγμα, οι συσκέψεις μεταξύ των μελών, η δημιουργία συνεργατικού εγγράφου κλπ

Στο ίδιο πλαίσιο, καλό θα ήταν να καταγραφούν οι διαδικασίες διαμορφωτικής αξιολόγησης/ανατροφοδότησης της διαδικασίας: Μπορούν να διαμοιρασθούν ερωτηματολόγια, να διοργανωθεί μια συνάντηση με όλους τους εμπλεκόμενους (όχι μόνο τα μέλη της ομάδας), να δοθούν συνεντεύξεις κλπ που θα λειτουργήσουν ως ανατροφοδότηση και θα οδηγήσουν σε διορθωτικές κινήσεις όσον αφορά τις δράσεις.

Μανόλης Κουσλόγλου