Νομοσχέδιο για τις Νέες Δομές Εκπαίδευσης. Ε.Δ.Ε.Α.Υ.: Μια τροποποιημένη δομή που αφορά πλέον ΟΛΟΥΣ τους εκπαιδευτικούς

Το Νομοσχέδιο
Σύντομα κατατίθεται προς ψήφιση το νομοσχέδιο που, μεταξύ άλλων, προβλέπει την κατάργηση παλαιών δομών εκπαίδευσης (ΚΕΠΛΗΝΕΤ, ΚΕΣΥΠ, ΚΠΕ, Σχολικοί Σύμβουλοι κ.α.) και τη δημιουργία νέων, που έχουν συνήθως διευρυμένες αρμοδιότητες. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει και το νέο τρόπο μοριοδότησης των στελεχών της εκπαίδευσης.

Το περιεχόμενο του νομοσχεδίου είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, καθώς καθορίζει  ένα εντελώς νέο  πλαίσιο λειτουργίας και συνεργασίας του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας. Πολλά από τα επιμέρους άρθρα του ενδιαφέρουν διαφορετικές ομάδες εκπαιδευτικών και έχουν συζητηθεί ευρέως μέχρι σήμερα (λειτουργία ΕΚΦΕ, κατάργηση ΚΕΠΛΗΝΕΤ, μοριοδότηση στελεχών εκπαίδευσης κ.α.). 

Ωστόσο, δύο άρθρα του νομοσχεδίου, αφορούν σε όλους ανεξαιρέτως τους εκπαιδευτικούς των σχολείων της επικράτειας και επιφέρουν πολύ μεγάλες αλλαγές στη λειτουργία των συλλόγων διδασκόντων. 

Τα Ε.Δ.Ε.Α.Υ.
Σύμφωνα λοιπόν με το νομοσχέδιο, (άρθρο 10), δημιουργούνται τα Σχολικά Δίκτυα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (Σ.Δ.Ε.Υ.) και οι Επιτροπές Διεπιστημονικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Ε.Δ.Ε.Α.Υ.)

Οι Ε.Δ.Ε.Α.Υ. έχουν ως μέλη, μεταξύ άλλων, μέλη του συλλόγου διδασκόντων και:

α) Διενεργούν αξιολογήσεις του είδους των δυσκολιών και των πιθανών εκπαιδευτικών, ψυχοκοινωνικών και άλλων φραγμών στη μάθηση που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένοι μαθητές και προτείνουν την παραπομπή στα Κ.Ε.Σ.Υ.  των μαθητών για τους οποίους, ύστερα από την υποστήριξη στο σχολείο τους και την εφαρμογή βραχυχρόνιου προγράμματος παρέμβασης, κρίνεται ότι απαιτείται η έκδοση αξιολογικής έκθεσης - γνωμάτευσης.

β) Υποστηρίζουν τους εκπαιδευτικούς των σχολικών μονάδων σε σχέση με ζητήματα παιδαγωγικής ανταπόκρισης στην ετερογένεια του μαθητικού πληθυσμού, όπως η εφαρμογή μεθόδων διαφοροποιημένης διδασκαλίας, διαθεματικών και διεπιστημονικών προσεγγίσεων, ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, βιωματικής μάθησης και εναλλακτικών μορφών μάθησης.

γ) Διαμορφώνουν προγράμματα προσχολικής πρώιμης παρέμβασης, σε συνεργασία με τα Κ.Ε.Σ.Υ. ή τα δημόσια Ιατροπαιδαγωγικά (Ι.Π.Δ.) Κέντρα ή τις αρμόδιες υπηρεσίες των Δήμων και οργανώνουν ειδικά επιμορφωτικά προγράμματα για γονείς.

δ) Εξειδικεύουν τους βασικούς άξονες των Ε.Π.Ε. (Εξατομικευμένα Προγράμματα Παρέμβασης) όπως αυτοί καθορίζονται από τα Κ.Ε.Σ.Υ., σε συγκεκριμένους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους και έχουν την ευθύνη παρακολούθησης της εφαρμογής τους, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς του τμήματος φοίτησης του μαθητή.

ε) Εισηγούνται και υποστηρίζουν την εκπαιδευτική κοινότητα ως σύνολο, σε ζητήματα που αφορούν την ισότιμη πρόσβαση των μαθητών στην εκπαίδευση, την ανάπτυξη μιας ομαδοσυνεργατικής κοινότητας μάθησης και την αντιμετώπιση φαινομένων όπως η σχολική διαρροή, η σχολική βία και καταστάσεις κρίσεως.

στ) Συνεργάζονται με τα Κ.Ε.Σ.Υ. ως προς τον σχεδιασμό και την εφαρμογή στοχευμένων εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων, σε ατομική ή ομαδική βάση, ως προς την υποστήριξη του συνολικού έργου των σχολικών μονάδων και ως προς την υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης, επιμόρφωσης και ευαισθητοποίησης του κοινωνικού συνόλου.

ζ) Συντονίζουν και παρακολουθούν τις δράσεις κοινωνικής στήριξης των μαθητών και συνεργάζονται με κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων και, κατά περίπτωση, με λοιπούς φορείς, όπως Ι.Π.Δ. Κέντρα, άλλες δημόσιες υπηρεσίες της περιοχής τους που παρέχουν ιατρική ή ψυχολογική υποστήριξη, κοινωνικές υπηρεσίες, καθώς και με τις αρμόδιες δικαστικές αρχές, όταν προκύπτουν σαφείς ενδείξεις προβλημάτων ψυχικής υγείας ή παιδικής κακοποίησης ή γονεϊκής παραμέλησης.

Επίσης, σε κάθε σχολική μονάδα ορίζεται εκπαιδευτικός ως υπεύθυνος επικοινωνίας με το Κ.Ε.Σ.Υ., ο οποίος, σε συνεργασία με τον διευθυντή του σχολείου, έχει την ευθύνη για τον συντονισμό των αιτημάτων προς το Κ.Ε.Σ.Υ. και τη συνολική συνεργασία με αυτό. 

Στις σχολικές μονάδες, λοιπόν, την ευθύνη για τη σύνταξη και την υλοποίηση του βραχυχρόνιου προγράμματος παρέμβασης, καθώς και την υποστήριξη και παρακολούθηση της εκπαιδευτικής και ψυχοκοινωνικής πορείας των μαθητών, έχουν οι Ε.Δ.Ε.Α.Υ. 

Γίνεται μάλιστα η πρόβλεψη ώστε στις σχολικές μονάδες που δεν λειτουργεί Ε.Δ.Ε.Α.Υ., η αρμοδιότητα αυτή να ανήκει σε ομάδα εκπαιδευτικής υποστήριξης μαθητών, η οποία υποστηρίζεται στο έργο της από το Κ.Ε.Σ.Υ. και η οποία συγκροτείται με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων και αποτελείται από τον διευθυντή ή τον υποδιευθυντή του σχολείου, τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό επικοινωνίας με το Κ.Ε.Σ.Υ. και τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό του τμήματος. Στις συνεδριάσεις των ομάδων εκπαιδευτικής υποστήριξης καλούνται οι γονείς και κηδεμόνες των μαθητών, καθώς και οι ίδιοι οι μαθητές όπου αυτό καθίσταται εφικτό, για την κατάθεση απόψεων για το σχεδιασμό Ε.Π.Ε.

Ο αυξημένος ρόλος των εκπαιδευτικών
Θα πρέπει να τονιστεί, ότι η νομική σύσταση και οι αρμοδιότητες των Ε.Δ.Ε.Α.Υ ("Επιτροπές Διαγνωστικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης", ονομάστηκαν τότε) και Σ.Δ.Ε.Υ. είχαν ήδη προβλεφθεί στο ΦΕΚ 315/2014. Ωστόσο, οι δομές αυτές αφορούσαν κατά κύριο λόγο σε μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, ενώ ο σύλλογος διδασκόντων δεν είχε στην ουσία ιδιαίτερη εμπλοκή και συμμετοχή σε αυτά. 

Όπως γίνεται πλέον φανερό από το νέο νομοσχέδιο, ο σύλλογος διδασκόντων αναλαμβάνει πλέον ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στη διαχείριση όλων των μαθητών που χρήζουν υποστήριξης. Το νομοσχέδιο δε αυτό, θα πρέπει να συνδυαστεί με τα άρθρα 30 και 31 της πρόσφατης Υ.Α. 10645/ΓΔ4 (ΦΕΚ Β 120/23.1.2018), όπου είχε προβλεφθεί η σύσταση Συμβουλίων Τμήματος για την παιδαγωγική αντιμετώπιση των μαθητών με παραπτωματική συμπεριφορά. Και σε αυτήν την περίπτωση, ο σύλλογος διδασκόντων αναλαμβάνει πολύ σημαντικό ρόλο στις δράσεις εύρυθμης λειτουργίας του σχολείου με τη χρήση παιδαγωγικών μέτρων, αντί της συνηθισμένης μπιχεϊβιοριστικού τύπου αντιμετώπισης.

Για να εφαρμοστούν όλα τα παραπάνω βέβαια απαιτούνται γνώσεις, δεξιότητες, κατάρτιση και κυρίως... πολύς - πολύς χρόνος από πλευράς των εκπαιδευτικών.  Το τελευταίο προαπαιτούμενο έχει λυθεί ήδη από το άρθρο 245 του πρόσφατου Ν.4512/2018 (ΦΕΚ 5,τ.Α’/ 17-1-2018), που είχε προκαλέσει πολλές συζητήσεις σχετικά με το χρόνο παραμονής των εκπαιδευτικών στις σχολικές τους μονάδες (βλ. 30ωρο εκπαιδευτικών: Όλα είναι θέμα... χρόνου!). 

Όσο για τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα, δηλαδή τις γνώσεις, τις δεξιότητες και την κατάρτιση, αυτά φαίνεται να επαφίενται για ακόμη μια φορά στην αυτοεπιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Πόσο εύκολο θα είναι ωστόσο γι' αυτούς να αντιμετωπίσουν τις νέες καταστάσεις, χωρίς κάποια ουσιαστική υποστήριξη;  Η νέα σχολική χρονιά θα δείξει...

Μανόλης Κουσλόγλου
Υ.Γ. Ολόκληρο το νομοσχέδιο βρίσκεται ΕΔΩ.