Έρευνα TALIS: Τι είναι αυτό που κάνει ευτυχέστερους τους εκπαιδευτικούς;

Το 2013 πραγματοποιήθηκε η έρευνα TALIS (Teaching and Learning International Survey), στην οποία συμμετείχαν 34 χώρες – μέλη του ΟΟΣΑ και τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν τον Ιούνιο του 2014. Η έρευνα αυτή θα επαναληφθεί το 2018 με τη συμμετοχή 47 χωρών αυτή τη φορά, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως αυτές της Τουρκίας, της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, της Κύπρου. Κοινός παρονομαστής των δύο ερευνών αποτελεί… η βροντερή απουσία της Ελλάδας.

-  ΟΟΣΑ: Οι εκπαιδευτικοί το κλειδί της επιτυχίας

Το σκεπτικό της έρευνας είναι ότι οι εκπαιδευτικοί και η διδασκαλία τους αποτελούν το κλειδί στην αποδοτικότητα των μαθητών και γι’ αυτό το λόγο αναζητούνται απαντήσεις για το πώς οι χώρες θα μπορούσαν να προετοιμάζουν τους εκπαιδευτικούς, ώστε αυτοί να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν τις σύγχρονες προκλήσεις.

Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας αναζητήθηκαν οι παράγοντες που επηρεάζουν την ικανοποίηση που προσφέρει στους εκπαιδευτικούς το επάγγελμά τους. Η αλήθεια είναι ότι το θέμα είναι περίπλοκο, αλλά θα προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράγματα στη σειρά.

-  O αριθμός μαθητών ανά τάξη

Καταρχήν, σύμφωνα με τους αναλυτές της έρευνας φαίνεται ότι ο αριθμός μαθητών ανά τάξη δεν επηρεάζει το βαθμό ικανοποίησης των εκπαιδευτικών. Παράδειγμα αποτελούν χώρες με υψηλή απόδοση στις Διεθνείς έρευνες, όπως η Σιγκαπούρη και η Κορέα, όπου αν και οι τάξεις είναι πολυπληθείς (32 – 36 μαθητές/τάξη), οι εκπαιδευτικοί φαίνονται ιδιαίτερα ευχαριστημένοι με το επάγγελμά τους. Επίσης, φαίνεται ότι ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη δεν επηρεάζει ούτε το μέγεθος των προβλημάτων συμπεριφοράς που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν σε αυτές.

Εδώ να αναφέρουμε την προσωπική μας ένσταση: Μήπως οι αναλυτές συγκρίνουν ανόμοιες καταστάσεις; Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, μία τάξη με 32 Κορεάτες μαθητές,  αντιστοιχεί άραγε σε μία τάξη με 32 Έλληνες μαθητές; Φυσικά και όχι, αν σκεφτούμε τη διαφορά νοοτροπίας και συμπεριφοράς των μαθητών σε χώρες με εντελώς διαφορετική κουλτούρα. Επίσης, να σημειώσουμε το γεγονός ότι σε πολλές από αυτές τις χώρες με υψηλό αριθμό μαθητών/τάξη, οι μαθητές «φιλτράρονται» από πολύ μικρή ηλικία, ώστε να κριθεί η συμμετοχή τους σε διαφορετικής αξίας σχολεία.

-  Η συμπεριφορά και η απόδοση των μαθητών

Αυτό που ωστόσο σίγουρα επηρεάζει αρνητικά σε σημαντικό βαθμό τους εκπαιδευτικούς, σύμφωνα πάντα με τους αναλυτές, είναι τα προβλήματα συμπεριφοράς αλλά και η χαμηλή απόδοση των μαθητών. Εδώ φυσικά δεν θα διαφωνήσουμε. Μάλιστα, εδώ συναντούμε το πρώτο πολύ βασικό εύρημα της έρευνας, σύμφωνα με το οποίο οι αρνητικές συνέπειες που μόλις αναφέραμε μειώνονται δραστικά σε σχολεία που διαθέτουν ένα υποστηρικτικό και συνεργατικό περιβάλλον: Εκπαιδευτικοί που συνεργάζονται ξεπερνούν ευκολότερα τα προβλήματα της τάξης.

-  Το αίσθημα ότι το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι αξιοσέβαστο

Σύμφωνα με την έρευνα, διαπιστώθηκε επίσης ότι δεν υπάρχει συσχετισμός μεταξύ του αισθήματος των εκπαιδευτικών για την εκτίμηση που τρέφει για το επάγγελμά τους η κοινωνία και την απόδοση των μαθητών τους. Πράγματι φαίνεται σε πολλές χώρες των οποίων οι μαθητές εμφανίζουν μεγάλη επιτυχία στις διεθνείς έρευνες (όπως η PISA), οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν εντελώς απογοητευμένοι από το επίπεδο σεβασμού που τρέφει γι’ αυτούς η κοινωνία. Το αρνητικό ρεκόρ κατέχει η Πολωνία, της οποίας οι μαθητές έχουν μεν μεγάλη επιτυχία στις διεθνείς έρευνες, αλλά το ποσοστό των εκπαιδευτικών που δηλώνουν ότι έχουν ένα αξιοσέβαστο επάγγελμα φτάνει το τραγικό 18%!

Και όμως σε αυτό το εύρημα οι ίδιοι οι αναλυτές της έρευνας εκφράζουν τις ενστάσεις τους, καθώς θεωρούν ότι το υψηλό αίσθημα σεβασμού που τρέφουν οι πολίτες μιας χώρας για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού, το καθιστά ελκυστικό για τους ικανούς και τους άξιους, με όσες θετικές συνέπειες για την εκπαιδευτική διαδικασία μπορεί να έχει ένα τέτοιο γεγονός.

-  Η σπουδαιότητα της συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών.

Ωστόσο στις χώρες όπου οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν ότι το επάγγελμά τους χαίρει της εκτίμησης της κοινωνίας, επίσης δηλώνουν ότι τα σχολεία τους εμπιστεύονται και αναζητούν την συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων, ενώ στα σχολεία αυτά υπάρχει ένα συνεργατικό περιβάλλον με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς.  Επίσης είναι φανερό, ότι όσο περισσότερο συνεργάζονται οι εκπαιδευτικοί μεταξύ τους, τόσο περισσότερη εμπιστοσύνη δείχνουν στις διδακτικές τους ικανότητες και τόσο αυξάνεται η αυτοπεποίθησή τους.

Τελικά γίνεται φανερό ότι η εξεύρεση της πηγής της «ευτυχίας» που εκπαιδευτικού είναι ένα σύνθετο εγχείρημα και τελικά η έρευνα δείχνει ότι αυτή αποτελεί ένα πλέγμα παραγόντων που συνυπάρχουν: Οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και συνεργάζονται συχνά με τους συναδέλφους τους είναι αυτοί που δηλώνουν περισσότερο ότι το επάγγελμά τους εκτιμάται από την κοινωνία. Είναι οι ίδιοι εκπαιδευτικοί που δηλώνουν πιο ικανοποιημένοι από το επάγγελμά τους και διαθέτουν τη μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση να διδάσκουν και να  παρακινούν τους μαθητές τους.

Θα κλείσουμε όπως ξεκινήσαμε: Γιατί η χώρα μας δεν συμμετέχει σε μία τέτοιου είδους έρευνα; Μήπως αυτή η στάση είναι ενδεικτική της χαμηλής εκτίμησής της για το έργο του εκπαιδευτικού, αλλά και για την αδιαφορία της να το βελτιώσει;

Μανόλης Κουσλόγλου

(Αναδημοσίευση από το: eduportal.gr)

ΠΗΓΕΣ:

http://educationbythenumbers.org/content/teachers-top-performing-countries-teach-less_1404/

http://www.oecd.org/edu/school/talis-2013-results.htm

http://www.oecd.org/edu/school/jointalis2018.htm